Tıbbi Efsaneler: Obezite ile ilgili 5 yaygın efsane
Laktoz intoleransı en yaygın karbonhidrat toleransıdır ve her yaş grubunda görülebilir. Laktoz intoleransı, sütte bulunan laktoz şekerinin sindirilememesi durumudur. İnce barsakta bulunan laktaz enziminin yetersizliğidir. Emilemeyen bu şekerin fazla olması sonucu şişme, gaz ve kramplara yol açar. Beyaz ırktaki yetişkinlerin %10-30’unda değişik derecede laktoz intoleransı mevcuttur. Zencilerde ve Asya toplumunda bu oran %90’a kadar çıkabilmektedir. Kaba bir tahminle dünya üzerinde yaşayan her 10 insandan birinin sütü sindiremediği sanılmaktadır. Türkiye de görülme sıklığı %34-37 arasındadır. Laktoz intoleransı, doğumsal, geç başlangıçlı ve sekonder olmak üzere üç gruba ayrılır. Bebek anne sütü aldıktan sonra köpüklü ve sulu dışkı, karnında gerginlik, kusma varsa laktoz intoleransı olabilir. Böyle durumlarda laktozlu besinler diyetten bir ömür boyunca diyetten tamamen çıkartılır. Laktoz intoleransının tanısı genelde klinik bulgular ile konur.
Bunun için en basit yöntem (Evde kendin yap testi) birkaç gün süreyle laktoz içeren besinlerden uzak durulmasıdır. Daha sonra 2 bardak yağsız süt içilir. Eğer karın ağrısı ve yakınmalar ortaya çıkıyor ise laktoz intoleransınız var demektir. Eğer kesin bir tanı istenir ise bazı laboratuvar incelemelerinin yapılması gerekebilir. Geç başlangıçlı laktoz intoleransı ise kalıtsaldır. Bu tür hastalar peynir ve yoğurda karşı reaksiyon göstermezken sadece süte gösterebilirler. Sekonder intoleransu ise ince barsaktaki problemler ve malnutrisyın sonucu gelişebilir.
Laktoz yetersizliğinin tedavisi, diyette değişiklikler gerektirir. Süt ve süt ürünlerinin diyetten çıkarılması ve/veya tüketilen miktarın azaltılması faydalı olur. Yeterli kalsiyum alımının sağlanması için diyete kalsiyumdan zengin başka kaynakların eklenmesi gerekir. Hastaların büyük çoğunluğu laktoz miktarı düşük olan sert peynirleri ve yoğurt gibi fermente süt ürünlerini de rahatlıkla tolere edebilirler. Fermente süt ürünleri arasında sayılan yoğurt, kefir, keçi peyniri ve bazı diğer peynir türleri azar azar diyete eklenerek semptomlar test edilmeli, sorun yoksa tolere edilir dozlarda beslenme programına eklenmelidir. İnek sütü alternatifi olarak laktozsuz sütler yada soya ve badem sütü tüketebilirsiniz. Laktoz içermeyen veya laktaz içeren süt ürünlerinin tüketilmesi süte eklenebilen laktaz damlaları veya laktaz tabletleri ya da kapsüllerinin alınması da tedavide yardımcı olabilmektedir.
Besin etiketleri dikkatlice okunmalı, süt ürünleri dışında da laktoz içerebilen diğer gıda ürünlerinin bulunabileceği unutulmamalıdır. Ekmek ve diğer fırın ürünleri, salata sosları, hazır çorba ve kahvaltılık tahıllar, bisküvi, gofret gibi hamur işlerine özellikle dikkat edilmelidir. Etiket bilgilerinde, içeriğinde peynir altı suyu, süt yan ürünleri ve yağsız süt tozları içeren ürünler laktoz içeriyor demektir. Laktoz intoleransı olan insanlar şunu bilmelidir ki; birçok gıda ürününde düşük oranda laktoz bulunabilir. İçeriği bilinmeyen her türlü besin diyetten çıkarılmalıdır. Ciddi laktaz yetersizliği olmayan bir birey süt yerine kefir yada yoğurt yiyebilir. Çünkü yoğurt yapılırken sütün içerisinde bulunan laktozun yüzde 70’i parçalanıyor. Kefirin laktoz düşürme etkisi yoğurttan fazladır ve 2 kere mayalanırsa laktoz içeriği daha düşer. Ayrıca 90 gün bekletilmiş yarı katı ve katı peynirlerin laktoz içeriği daha düşüktür. Ayrıca süt ürünleri tüketilmediği için D vitamini, kalsiyum ve riboflavin miktarlarına dikkat edilmelidir. Her bireyin duyarlılığının ve tolere durumlarının farklılık göstereceği unutulmamalıdır.
Related posts
