Kişinin kanındaki glikoz değerinin normalden yüksek olması durumu şeker hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Normal sağlık şartlarında kişinin beslenme yoluyla aldığı şeker, pankreasın ürettiği insülin hormonu sayesinde hücrelere ulaşmakta, enerji olarak hücreler ve organlar tarafından kullanılmaktadır. Ancak pankreas yeterli oranda ya da hiç insülin üretemezse, vücuda alınan bu şeker kullanılamaz ve kanda birikir. Kanda normalde olması gerektiğinden fazla olan şeker ise öncelikle kalp ve damar olmak üzere neredeyse tüm iç organlara hasar verir ve onların işlevlerinin bozulmasına sebep olur. Bu bakımdan şeker hastalığının metabolik bir rahatsızlık olduğu ve zamanla tüm vücuda zarar verdiği bilinmektedir. İşte tüm bu sağlık sorunlarına yol açan insülin üretimi yetersizliği ya da yokluğunun nereden, nelerden kaynaklandığı da önemli bir sorunsaldır. Bu düzlemde şeker hastalığına, insülin yokluğuna yol açan etkenlerin genetik özellikler ve çevresel faktörlerde birleştiği görülmektedir. Özellikle de şeker hastalığının son yıllarda artması ve şehir hayatında yaşayan kişilerde daha sık görülür olması da şeker hastalığı nedenlerini ortaya çıkarmaktadır. Zira modern şehir hayatında hareketsiz bir yaşam sürmek, en kısa mesafelere bile yürümek yerine araçla gitmek, merdiven yerine asansör kullanmak şeker hastalığına davetiye çıkarmaktadır. Bununla birlikte yine şehir hayatının bir parçası olan fazla yağlı, tuzlu, şekerli besinleri tüketmek, yemek yemeye zaman ayırmadan hızlıca karın doyurmak, stresli bir iş ve sosyal yaşam sürmek ve sigara kullanmak da şeker hastalığına sebep olan çevresel faktörler arasındadır.

Öncelikle belirtmekte fayda vardır ki; ailesinde şeker hastası olan kişilerin ileriki yaşlarda ya da gençlik dönemlerinde şeker hastası olma ihtimalleri yüksektir. Bununla birlikte şeker hastalığı metabolik bir sorundur ve tek başına değil, pek çok hastalıkla birlikte seyreder. Özellikle de boyuna göre fazla kilolu olanlarda, vücut kitle indeksi 25’in üzerinde olanlarda şeker hastalığı başlama olasılığı çok yüksektir. Ayrıca kişi fazla kilolu olmasa da bel bölgesinde aşırı yağlanma olan kişilerin risk altında olduklarını söylemek mümkündür. Şeker hastalığı kanda gereğinden fazla glikoz birikmesi durumu olduğundan yemeği hızlı yiyen, bir öğünde ihtiyacından fazlasını tüketen, çabuk acıkan kişilerde şeker hastalığı görülebilmektedir. Tüm bunlara ek olarak yaş ilerledikçe metabolizma yavaşladığı için 50 yaşın üzerindekilerde ve genç, yaşlı, hangi yaştan olursa olsun hareketsiz bir yaşam sürenlerde şeker hastalığı görülme ihtimali yüksektir.

Şeker hastalığı tek başına seyreden değil, aksine diğer pek çok hastalıkla birlikte ilerleyen bir hastalıktır. Bu sebeple de metabolik bir rahatsızlık olduğu bilinmektedir. Aynı düzlemde eğer şeker hastalığından korunmak isteniyorsa, metabolizmanın doğru ve tam fonksiyonla çalışması için önlemler alınması gerekmektedir. Şeker hastalığına sebep olan temel etkenler genetik özellikler ve çevresel faktörlerdir. Bu bakımdan ailesinde şeker hastası bulunan kişilerin çocukluktan itibaren zaman zaman doktor kontrolüne gitmeleri ve yaşam, beslenme alışkanlıklarını bunu önleme odaklı düzenlemeleri gerekmektedir. Şeker hastalığına sebep olan çevresel faktörleri saf dışı bırakabilmek için de yaşam ve beslenme koşulları sağlıklı olmak yönünde düzenlenmelidir. Örneğin çocukluktan itibaren karın doyurmak değil, sağlıklı beslenmek ve günlük ihtiyaç duyduğu oranda besin tüketmek özendirilmelidir. Her bireyin günlük olarak ihtiyaç duyduğu enerji miktarı farklıdır. Bu bakımdan kişi; yaşına ve günlük harcayacağı enerjiye göre beslenmelidir. Şeker hastalığını önlemek isteyen kişilerde her besin grubundan küçük porsiyonlarda tüketmek ve hep belirtildiği gibi sık sık az az yemek önemlidir. Bununla birlikte her gün mutlaka bir süre yürüyüş, basit egzersiz yapmayı alışkanlık haline getirmek ve bu sayede kiloyu normal ölçüler arasında tutmak önemlidir. Zira şeker hastalığından korunmak için sağlıklı beslenmek kadar düzenli spor yapmak da önem arz etmektedir.

Şeker hastalığı metabolik bir rahatsızlık olduğu için, şeker hastası olan kişinin metabolizmasındaki tüm fonksiyonlar bu hastalıktan zarar görmektedir. Özellikle de kalp krizi, böbrek yetmezliği, damar tıkanıklığı, yüksek tansiyon, kolesterol gibi hastalıklar şeker hastalığının bütünleyicileri konumundadırlar. Bu bakımdan sayılan hastalıkların şeker hastalığının hem sebebi hem de sonucu olabileceği bilinmektedir. Öyle ki şeker hastalığı ve beraberindeki diğer hastalıklar kişinin yaşam kalitesini düşürür, yaşam süresini kısaltır, kişiyi ölüme kadar götürebilir.