Son yıllarda başta ülkemizde olmak üzere birçok ülkede hızlı bir şekilde artan diyabet hastalığı birçok sağlık sorununu da beraberinde getirmesinden dolayı birçok sağlık kuruluşu tarafından riskli hastalık sınıfına alınmaktadır.

Şeker hastalığı pankreas salgı bezinde vücudumuzun ihtiyacı olan seviyede insülin hormonunu üretmemesinden dolayı ortaya çıkmaktadır ve genel hatları ile Tip-1 ve Tip-2 olarak iki farklı şekilde değerlendirmeye alınmaktadır. Yaygın bir hastalık olmasından dolayı birçok sağlık kuruluşu tarafından da farklı tedavi yöntemleri geliştirilmeye devam etmektedir. Özellikle son yıllarda Tip-2 diyabet hastalığı için uygulanan şeker hastalığı ameliyatı en etkili tedavi yöntemleri arasında bulunmaktadır.  Şeker hastalığında beslenme ve yaşam şekilleri tedavi sürecinde etkili bir unsur olmasından dolayı dikkat edilmesi gereken bazı konular bulunmaktadır.

Şeker hastalığı tedavi süreci denildiğinde ilk olarak insülin takviyesi ve cerrahi müdahaleler akla geldiği için egzersiz programları genelde atlanmaktadır. Fakat şeker hastalığı ile mücadelede egzersiz faktörü beslenme ve ilaç takviyesi kadar önemli bir rol oynadığının bilinmesi gerekmektedir.

Egzersiz neden önemlidir?

• Gün içinde fiziksel aktivitelerin arttırılması vücuda alınan yiyeceklerin parçalanması ile meydana gelen şekerin özellikle kas dokularında daha aktif kullanılarak kan şekerinin hızlı yükselmesini engellemektedir.

• Diyabet hastalığı beraberinde obezite gibi rahatsızlıkları da getirmesinden dolayı düzenli ve kontrollü egzersiz yapılması bu tür hastalıklarında önlenmesinde etkili bir unsur olmaktadır.

• Şeker hastalığında halsizlik durumu çok olmasından dolayı yapılacak düzenli egzersizler yardımı ile daha zinde bir yapıda olunması sağlanmaktadır.

Diyabet hastalığı sürekli kontrol altında olması gereken bir hastalık olmasından dolayı yapılacak bütün aktiviteler doktor kontrolünde ve onayı alındıktan sonra yapılması gerekmektedir. Özellikle başka hastalıklara sahip olan kişilerin egzersiz programına başlamadan önce genel olarak doktor kontrolünden geçmeleri önerilmektedir. Kontroller yapılmadan egzersiz yapılması durumunda özellikle kalp-damar hastalıkları başta olmak üzere böbrek rahatsızlıkları da meydana gelebilmektedir. Yorucu egzersiz programlarına başlamadan önce dikkat edilmesi gereken başlıca hastalıklar;

• Hipertansiyon

• Koroner kalp hastalığı

• Akciğer hastalıkları

• Damar sistemi kaynaklı hastalıklar

Ülkemizde yaşam alışkanlıkları gereği bireylerin egzersiz yapma oranları çok düşük seviyelerdedir. Diyabet hastaları için tavsiye edilen egzersiz saatleri genelde sabah erken saatlerde yapılan uygulamalardır. Fakat sabah erken saatlerde yapılacak egzersizlerde diyabet hastalarının en çok dikkat etmesi gereken konuların başında tokluk durumu olmaktadır. Çünkü aç karnına yapılacak egzersiz kan şekerini çok hızlı yükselteceğine göre şeker hastalarının kesinlikle tok karnına egzersiz yapmaları gerekmektedir. Egzersize başlanmadan 1-2 saat öncesi yemek yenilmesi yeterli olmaktadır. Şeker hastalarında hipoglisemi riski çok yüksek olmasından dolayı egzersizlerin mutlaka kontrol altında ve düzenli bir şekilde yapılması gerekmektedir.

“Şeker hastaları için en ideal egzersiz periyodi haftada 3-4 gün olarak belirtilmektedir. Fakat bunu 3-4 günü hafta içinde yayacak şekilde olmasına dikkat edilmektedir.”

Şeker hastaları gerekli kontrolleri yaptırdıktan sonra egzersiz süreleri ilk günler 5-10 dakika ile başlayıp ilerleyen günlerde dinlenmeli olarak 60-70 dakika kadar sürdürülmesi faydalı olmaktadır.

Diyabet hastaları egzersiz faaliyetlerine başlamadan önce kesinlikle kan şekerlerini ölçerek kontrol etmeleri gerekmektedir. Özellikle insülin kullanımı zorunlu olan diyabet hastaları için kan şeker kontrolü önemli unsurların arasında gelmektedir.

“Şeker hastalarının kan şekeri 100mg/dl seviyesinin altında olması durumunda egzersiz yapılmaması gerekmektedir. Çünkü bu seviyenin altında olunması durumunda hipoglisemi meydana gelme riski çok yüksektir”

Diyabet hastaları egzersizlerini uzun süre yapmaları durumunda (60-70 dakika arası) egzersiz sonrası karbonhidrat seviyesi yüksek gıdalarının ara öğün olarak tüketilmesi gerekmektedir.

Şeker hastalarının gündelik hayatların aktivite faaliyetleri

• Merdiven çıkarak gidilecek yerlere asansör kullanmadan merdivenler kullanılarak çıkılması

• Araba ile yolculuk yapan kişiler gidecekleri yere varmadan uzak bir yere park ederek yürüme mesafelerinin arttırabilirler.

• Özellikle normal yürüme ile gidilecek yerlere araba kullanmadan yürüyerek gidilmesi faydalı olacaktır.

• Yürüyen merdiven ya da bantlar kullanıldığı zaman merdivenlerde basamakları kullanmak bantlarda ise normal yürümek faydalı olmaktadır.

• Halk otobüsleri ile seyahat ederken mümkün olması durumunda bir durak erken inerek yürüme mesafesini arttırmak

• Haftanın belli günlerinde yürüyüş programlarının yapılması

Tüm dünyada şeker hastalığı ile mücadelede en etkili tedavi yöntemleri arasında bulunan şeker hastalığı ameliyatı Tip-2 diyabet hastaları için kesin tedavi olarak görülmektedir. Şeker hastalığı ameliyatı etkili çözüm olarak uygulansa da bütün şeker hastalarında uygulanmamaktadır. Özellikle tip-1 diyabet hastaları için şeker hastalığı ameliyatı uygulanamadığı gibi Tip-2 sınıfında olup en az 2-3 sene ilaçlı ve beslenme programları ile tedavi görmemiş kişilere uygulanmaması gerekmektedir. Tip-2 diyabet hastalığı rutin kontroller ve doğru beslenme yardımı ile tedavi edilerek kontrol altına alınabildiği için şeker hastalığı ameliyatı kararı vermeden önce kesinlikle 2-3 sene ilaçlı tedavi denenmesi gerekmektedir.