Osteoporoz Ve Beslenme

Beslenme, yaşamın her döneminde sağlığımızın temelini oluşturmaktadır. Sağlıklı bir yaşam için insanların yeterli ve dengeli beslenmeleri gerekmektedir. Kemiklerimizin gelişmesi ve korunması açısından da beslenmenin, çok önemli katkıları bulunmaktadır. Kemik dokusunu oluşturan hücreler bir taraftan yenilenmekte iken, diğer taraftan yıkılmaktadır. Yıkımı en aza indirebilmek için yeterli ve dengeli beslenme şarttır. Beslenme ve yaşam tarzına ait hatalar osteoporozun gelişmesine neden olmaktadır.

OSTEOPOROZ

Osteoporoz bir hastalıktır; zaman içinde kemikler kalsiyum kaybederek, delikli, zayıf ve kolay kırılabilir hale gelirler. Kemiğin iç yapısı ve kalitesi bozulur, vücudun kemik çatısı zayıflar . Osteoporotik kemik kütlesini kaybetmiş bir kemiktir. Osteoporoz kemiklerin güçlü ve sağlam kalması için gereken kalsiyumun büyük bir kısmının kaybolması anlamına gelir. Buradaki sorun hastalığın erken dönemlerde belirti vermemesidir. Osteoporoz menopoz sonrası ve yaşlılık dönemlerinde ortaya çıkar.

OSTEOPOROZDA RİSK FAKTÖRLERİ

Kadınlar daha az kemik dokusuna sahip oldukları için erkeklere göre daha fazla risk taşırlar.
Menopoza girmekle beraber östrojenin azalması osteoporozu tetikler.
50 yaşın üstünde olmak.
Düşük kalsiyumlu yiyeceklerle beslenmek ve D vitamini eksikliği.
Ailede osteoporozlu kimselerin bulunması.
Kısa boylu, ince yapılı kişiler iri yapılı, kilolu kişilere göre daha fazla osteoporoz riski taşımaktadır.
Beyaz tenli, açık renk gözlü olmak( osteoporozis beyaz ırkta siyah ırklara göre daha fazla görülmekte)
Sigara içmek,
Alkollü, kolalı ve kafeinli içecekleri çok fazla tüketmek,Aşırı miktarda kahve tüketimi idrar ve bağırsak kalsiyum atılımını etkilemektedir. Günde 150 mg kafein (yaklaşık bir bardak kahve) idrar kalsiyumunu günde 5 mg arttırmaktadır. Düşük dozlarda kafeinin etkisi önemsizdir.
Bazı ilaçları uzun süreden beri veya yüksek dozlarda kullanıyor olmak (örneğin; kortikosteroidler, lityum, alüminyum, antikonvülzanlar, antiasitler, antikoagülanlar, siklosporin, tiroid ilaçları ve bazı kanser ilaçları gibi),
Aşırı zayıflık ,hareketsizlik kemiklerden mineral ve protein kaybını arttırarak osteoporoza zemin hazırlarlar.

OSTEOPOROZ İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER

Kemik sağlığını korumak için her gün yeterli ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.
Kemiklerin gelişmesinde ve kemik sağlığının korunmasında kalsiyum içeren süt ve süt ürünlerine beslenmede yer verilmesi önemlidir. Osteoporozdan korunmak için her gün 2-3 su bardağı; çocukların, ergen dönemi gençlerin, gebe ve emzikli kadınlarla menopoz sonrası kadınların 3-4 su bardağı süt tüketilmelidir.
Günlük kalsiyum ihtiyacının karşılanmasında ve kalsiyum alımının arttırılması için; öğün aralarında süt ve süt ürünlerini (peynir, yoğurt vb.) tercih etmek, gece yatarken bir bardak süt veya 1 kase yoğurt tüketmeyi alışkanlık haline getirmek, hamur tatlıları yerine sütlü tatlıları tüketmek, yemeklerde süt ve süt ürünlerini kullanmaya özen göstermek (peynirli makarna, sütlü veya yoğurtlu çorbalar vb.) önemlidir.
Hayvansal kaynaklı protein, tuz, şeker ve kafeinin aşırı miktarlarda tüketilmesi idrarda kalsiyum ve magnezyum atımını arttırır. Bu nedenle, yüksek miktarda protein, tuz, şeker tüketiminden kaçınılmalı, kafeinli ve gazlı içeceklerin tüketimine de dikkat edilmelidir.
Kemik sağlığının korunmasında sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
Her gün güneş ışınlarından faydalanılmasına özen gösterilmelidir. Güneş ışınlarının dik olmadığı saatlerde yüzün ve kolların 15 dakika kadar güneş ışınları ile temas etmesi vücutta D vitamininin aktif hale geçmesi için yeterlidir.

Sağlıklı beslenmenin yanında yapılacak olan fiziksel aktivitede kemik sağlığının korunmasında çok önemlidir. Fiziksel aktivite, kas-iskelet sistemini güçlü tutarak, yaşlılıkta sık görülen düşmelere bağlı kırık riskini azaltır.

Diyetisyen Hüsniye Rakipoğlu Odabaş

About the author

Erol Vural